Agata Borowa Wybór niejasności

Otwarcie: piątek, 17 stycznia 2025, godz.: godz. 18.00

Czynna do: 28 lutego 2025, w godz.: od wtorku do soboty w godz. 12.00-18.00

„Nie powinniśmy ignorować spekulantów rzeczywistości, którzy zastanawiali się, czy biały koń jest prawdziwy ze względu na swój biały kolor, czy dlatego, że jest materialny; ani kaznodziejów sześciu dynastii, którzy, jak filozofowie, delektowali się dyskusjami o czystości i abstrakcji”.
Kakuzō Okakura, Księga herbaty, 1906

Rozróżnienie między rzeczywistością a fikcją, to jedno z najbardziej powracających zagadnień w ludzkim myśleniu od jego zarania. Jest to także jedno z najbardziej fascynujących wyzwań, jakie sztuka stawia przed nami w różnych swoich formach i mediach na przestrzeni dziejów. Pytanie to pozostaje wciąż aktualne, kwestionując istotę naszej własnej natury: jak postrzegamy rzeczywistość, jak ją interpretujemy, gdzie kończy się rzeczywistość a zaczyna fikcja?

W pracach Agaty Borowej granica między rzeczywistością a fikcją zaciera się do tego stopnia, że nic nie jest tym, czym się wydaje – nawet my sami i świat, który nas otacza. Jej hiperrealizm, wzbogacony o element niepokoju, nie dotyczy przypadkowych fragmentów rzeczywistości. Skupia się na powierzchniach, które – tak rzeczywiste, a zarazem pozornie puste – wydają się ocierać o abstrakcję. To drobiazgowe studium powierzchni, które, choć już opustoszałe, kryją w sobie ślady czyjejś obecności. Zmuszają nas do myślenia, wyobrażania sobie i rozpoznawania, co mogło się wydarzyć. W tym magicznym momencie odkrywamy pełnię pustki w naszej kontemplacyjnej samotności, starając się zrozumieć, gdzie zaczyna się fikcja i jakie nieskończone możliwości w sobie skrywa.

Ślady pozostawione na powierzchni materializują się subtelnie – wydają się identyczne, ale każda z powierzchni jest inna, każda nosi własną ukrytą historię, niczym dobrze strzeżony sekret zamknięty w harmonijnej, hermetycznej kompozycji. Czasem kolor zdaje się jednoczyć te powierzchnie, wtedy musimy się zbliżyć, by zgłębić, co się dzieje, dlaczego zostały wykonane w ten sposób, co chcą nam przekazać i co my sami opowiadamy sobie, patrząc na nie. To dialog twarzą w twarz – między dziełem a widzem.

Obrazy Borowej czasami wyglądają jak pogniecione tkaniny, jakby były prześcieradłami zachowującymi ciepło ciała, które je dotknęło. Wyjęte z kontekstu sypialni i łóżka, pozostają samotne, ukrywając swoją historię. Innym razem to pusty billboard, nieudolnie zaklejony białym papierem, który – pozbawiony swojej komercyjnej funkcji nośnika reklamowego – pozostaje opuszczony w pozornej nieobecności, przesyconej melancholią.

W innych pracach pojawia się niebieski horyzont – kolor spokoju, ochrony, nieba i morza – z falowaniami, które mogą przypominać zarówno fale, jak i podmuchy wiatru poruszające chmury. Złoto i jego odcienie przywołują skojarzenia z królem Midasem, buddyjską czystością, bogactwem, a także promieniami słońca. Czerń w obrazach Agaty nie jest zaprzeczeniem koloru, lecz jego sublimacją – w tondach, których okrągłe formy odwołują się zarówno do ram artystycznych, jak i do sfer dźwięków budujących nasz wszechświat. Niezależnie od zastosowanego koloru, wszystkie te obrazy kryją w sobie ślad pustki, która staje się czystą poezją.

Jednak na tym tajemnica się nie kończy. Po cichym przemierzeniu zakamarków, fałd, falowań i innych znaków, pojawia się pytanie o ich istotę i sposób powstania. Sam proces twórczy artystka otacza alchemiczną ciszą, która skłania nas do snucia hipotez na temat techniki wykonania każdej pracy. Ale czy to naprawdę istotne? Czy nie powinniśmy sięgnąć głębiej, aż do źródła inspiracji tych obrazów? To właśnie tam, w procesie powstawania, rodzi się prawdziwa magia – rzeczywistość przekształca się w pozorną fikcję, którą Agata nam ukazuje, czerpiąc inspirację z natury, światła i jego odbić.

Na wystawie znalazły się zarówno najnowsze prace artystki, jak i serie pokazywane wcześniej w innych przestrzeniach. Tym razem jednak, sposób prezentacji odsłania wszechstronność jej twórczości, wypracowanej przez lata w solidnym, dojrzałym i unikalnym języku. Jej hiperrealizm, uwalniający się w dialogu z abstrakcją, łączy się z wcześniejszymi pracami, w których gesty ciał przedstawiane były w dużym zbliżeniu. Te dzieła przemawiają cicho, opowiadając o dyskrecji ruchu i pustce jako poetyckim elemencie. Wymagają od widza uważnego spojrzenia – może nawet drugiego lub trzeciego – by dostrzec różnicę między rzeczywistością a fikcją i stanąć przed pytaniem: jaki wybór podejmiemy?

Inés R. Artola
kuratorka wystawy

___

agataborowa.com
instagram.com/agataborowa/

___

Agata Borowa, z cyklu Do wynajęcia, 2024, akryl, płótno, 110 x 160 cm

ZWIASTUN WYSTAWY:

Napisy: Muzyka relaksująca, rytmiczna, z wyraźnym bitem przez cały film.
Audiodeskrypcja filmu/audiowstęp:
[Film „Agata Borowa ‘Wybór niejasności’” to zwiastun wystawy wyreżyserowany przez Marcina Studzińskiego. Zaczyna się od animacji. Na białym tle szare logo Centrum Kultury w Lublinie w lewym dolnym rogu i falujące przerywane linie przez cały ekran. Film przedstawia montaż wystawy indywidualnej artystki Agaty Borowej. Kamera wyjeżdża z żółtego tunelu, który okazuje się być zwiniętym rulonem na podłodze w sali wystawowej z białymi ścianami z porozkładanymi w niej innymi rzeczami. Postać poza kadrem kładzie papierowy rulon na podłodze do innego rulonu i papierów. Kolejna poprawia poziomicę. Kobieta z siwymi krótkimi włosami wbija gwoździa w białą ścianę, na której się wyświetla pozioma czerwona linia poziomicy, lewą ręką opiera się o srebrną drabinę. Kolejny kadr to artystka z prawej strony robi zdjęcie telefonem, z lewej strony wisi niebieska praca w formie pionowego prostokąta. Następnie rozkłada na płaskiej powierzchni kolejne podobne różnoniebieskie prace na papierze. Zbliżenia na płótna, namalowane różne pomięte powierzchnie, w odcieniach niebieskiego. Oparte o ścianę kwadratowe, prostokątne różne niebieskie obrazy i jeden okrągły żółty. Kamera oddala się od okrągłego ciemnoszarego obrazu, stojącego na podłodze, na tle białej ściany. Obraz przedstawia pofałdowany materiał, którego fałdy promieniście rozchodzą się od centrum w stronę krawędzi pracy. Kadr się poszerza na salę wystawową z porozrzucanymi po niej rzeczami. Zbliżenie na żółte obrazy, które wirują w kadrze, a także żółte mniejsze prace powieszone na ścianie i leżące na szarej podłodze. Następnie widoczny jest tył okrągłego i prostokątnego obrazu opartego o ścianę. Na odwrocie widoczny podpis artystki z tytułem obrazu. Na podłodze rozłożona czarna teczka z różnymi papierami. Zbliżenia na powierzchnie ciemnych i jasnych obrazów, przedstawiające fałdy materiałów. Szybkie ujęcia białych pomiętych powierzchni. Kadr przedstawia białą ścianę w sali wystawowej, na której na środku, lekko w prawo wisi pionowy prostokątny obraz przedstawiający jakby pomięte jasne prześcieradło. Po lewej stronie stoi srebrna rozłożona drabina i czarny statyw. Po prawej stronie podchodzi artystka z krótkimi brązowymi włosami w czarnym ubraniu z kapturem. Następne zbliżenie na twarz artystki z okularami i powierzchnię obrazu, którą kobieta głaszcze. Na czarnej ścianie wisi po prawej stronie poziomy czarno-ciemnoniebieski obraz z marszczeniami. Resztę kadru wypełniają białe napisy: AGATA BOROWA / „Wybór niejasności” / wernisaż siedemnastego stycznia dwa tysiące dwudziestego piątego / piątek, o godzinie osiemnastej / czynna do dwudziestego ósmego lutego, od wtorku do soboty w godzinach dwunasta do osiemnastej / Galeria Biała / Centrum Kultury w Lublinie / ulica Peowiaków dwanaście. Wnętrze sali wystawowej patio z jasnożółtymi ścianami, z lewej strony szarą z drewnianymi poziomymi deskami, ze szklaną balustradą na środku. W tle na czarnym parapecie czarny kwadratowy obraz z poziomymi marszczeniami. Na pierwszym planie z lewej strony biały murek, na którym wyświetlają się czarne napisy wideo/montaż: Marcin Studziński / i mniejszymi muzyka: Mykola Sosin. Kamera przybliża się coraz bardziej do pomarszczonej powierzchni obrazu, na którym na środku pojawia się białe logo Galerii Białej.]

RELACJA Z WYSTAWY:

Napisy: Na pasku menu wybierz CC/Subtitles > Polski CC.
Audiodeskrypcja filmu/audiowstęp:
[Film „Agata Borowa „Wybór niejasności”” to relacja z wystawy wyreżyserowana przez Marcina Studzińskiego. Zaczyna się od animacji. Na białym tle szare logo Centrum Kultury w Lublinie w lewym dolnym rogu i falujące przerywane linie przez cały ekran. Film przedstawia oficjalne otwarcie wystawy indywidualnej artystki Agaty Borowej. Pierwsze ujęcia to kamerzyści, którzy ustawiają kamerę i światła, by nagrać wypowiedź artystki. Korytarz z białymi ścianami zamalowanymi czarnymi rysunkami, widzowie przechodzą do sali, gdzie odbędzie się wernisaż. Mijają stojącą reklamę z szarym plakatem z niebieskimi napisami promującą wystawę. Kolejne kadry to oświetlona sala wystawowa Patio z poziomymi drewnianymi półkami na ciemnoszarych ścianach. Zgromadzona publiczność obserwuje otwarcie wystawy, klaszcze, robi zdjęcia. Kobieta z siwymi bardzo krótkimi włosami w okularach, ubrana na niebiesko mówi do mikrofonu. Następnie robi to artystka z ciemnymi włosami do ramion ubrana na czarno. Po niej kuratorka ubrana na czarno z czarnymi spiętymi w kok włosami w okularach. W międzyczasie ujęcia z oprowadzania z artystką i kuratorką po kolejnych salach wystawowych. Kuratorka z artystką stoją obok siebie, w tle na ścianie niebieskie obrazy, kuratorka opowiada gestykulując. Po lewej stronie na środku czarne napisy: kuratorka wystawy – Ines Ruis Artola. Widzowie oglądają obrazy z bliska. Obrazy wielkoformatowe, pionowe, białe, przedstawiają powierzchnię z falowaniami przypominając puste bilbordy z miejscem na reklamę. Powieszone na białych i jasnoszarych ścianach. Następnie publiczność ogląda kilka żółtych głównie pionowych rysunków na papierze powieszone koło siebie na białej ścianie. Na białej ścianie wisi duży, kwadratowy obraz w ciemnym, grafitowym kolorze. Powierzchnia dzieła jest delikatnie fakturowana, z wyraźnymi, przecinającymi się liniami tworzącymi geometryczny wzór złożony z rombów i trójkątów. Materiał wydaje się mieć lekko matową, miękką strukturę, przypominającą złożoną tkaninę lub papier. Kolejny oglądany obraz przypomina pomięte białe prześcieradło. Na tle białej ściany i jasnej podłogi oparty jest duży, półkolisty żółty obraz o drewnopodobnej fakturze. Powierzchnia ozdobiona jest pionowymi pasami w różnych odcieniach brązu, tworzącymi wrażenie trójwymiarowej struktury. Wzór przypomina fałdy materiału lub misternie rzeźbione drewno. Mała dziewczynka w różowej sukience w paski biega między pracami i ogląda szare fałdowane rysunki na niskim podeście. Okrągły ciemnoszary obraz na białej ścianie, przedstawia pofałdowany materiał, którego fałdy promieniście rozchodzą się od centrum w stronę krawędzi pracy. Zbliżenie na spopieloną książeczkę z tekstami religijnych pieśni. Widok na widzów, kuratorka ściska ramię artystki. Kobieta ogląda pionowe rysunki na papierze zawieszone w kolumnach i rzędach, w różnych odcieniach niebieskiego z falowaniami. Ponownie kuratorka z artystką stoją obok siebie i tym razem artystka coś opowiada, obok niej po prawej na środku pojawia się czarny napis: autorka – Agata Borowa. Zbliżenia na okrągłe czarno-złote obrazy z fałdowaniami leżące na płasko na czarnej powierzchni. Na czarnej ścianie wyświetla się film, który przypomina księżyc w pełni, widz robi mu zdjęcie telefonem. Wolno poruszający się widzowie chodzą w sali z czarnymi ścianami, pomiędzy wisi poziomy duży ciemnoniebieski obraz z falowaniami. Widzka czyta podpisy. Na kolejnym kadrze powoli gaśnie księżyc. Czarna sala z żółtym obrazem po lewej stronie z przejściem na środku do białej sali z niebieskimi pracami. Grupa widzów stoi przy pionowym ciemnym obrazie przedstawiającym falowania. Artystka uśmiecha się i odwraca. Następne ujęcia są z korytarza galerii, gdzie na białych ścianach artysta Mariusz Tarkawian rysuje czarnym tuszem rysunki z wystawy. Przenosi drabinę, ma słuchawki na uszach, gestykuluje, rysuje na suficie. Zbliżenia na poszczególne fragmenty przedstawiające obrazy Borowej. Śmiejące się artystka z kuratorką na tle tego korytarza. Kadr z sali z czarnymi ścianami, okrągłymi rozłożonymi na podłużnym płaskim podeście na szarej podłodze, naprzeciwko na ścianie poziomy ciemnoniebieski obraz. W sali osoba oglądająca. Ujęcie staje się tłem dla białych napisów: AGATA BOROWA / „Wybór niejasności” / kuratorka wystawy: Ines Ruis Artola / wystawa czynna do dwudziestego ósmego lutego, od wtorku do soboty w godzinach dwunasta do osiemnastej / wstęp bezpłatny i trochę niżej Galeria Biała / Centrum Kultury w Lublinie / ulica Peowiaków dwanaście. Następnie napisy zmieniają się na wideo/montaż: Marcin Studziński / i mniejszymi muzyka: Dżonas Bjornstyd – Wat eR. Tło się ściemnia do czarnego i na środku pojawia się białe logo Galerii Białej.]