Dominik Lejman Ogród statystyczny
Otwarcie: 28.11.2003
Czynna do: 19.12.2003
Dominik Lejman (ur. 1969) jest absolwentem ASP w Gdańsku oraz Royal College of Art w Londynie. Zajmuje się malarstwem, fotografią i filmem. W 2000 roku otrzymał Paszport Polityki za odkrywcze łączenie malarstwa z projekcjami video. Brał udział w wystawie After the Wall w Moderna Museet w Sztokholmie (1999) a w CSW w Warszawie (2000) odbyła się jego duża prezentacja pn. Luksus przetrwania. Mieszka i pracuje w Gdyni.
Nałożenie przez artystę dwóch mediów – malarstwa i filmu wideo (zazwyczaj z sylwetką postaci ludzkiej) powoduje, że pojawia się fizyczny ruch wewnątrz obrazu. Następuje ożywienie materii malarskiej, której znaczenie do tej pory było oparte na całkowitym „zamrożeniu”. Obrazy były iluzją przestrzeni, formy i ruchu. U Lejmana ruch staje się cechą fizyczną, osadzoną w czasie a miejsca projekcji na obrazach są wyznaczone ruchem postaci. Ta wykreowana rzeczywistość staje się jeszcze bardziej sugestywna, kiedy na tym samym obrazie pojawia się osoba oglądająca, która widzi samą siebie w jego wnętrzu. Ponieważ jest to w dalszym ciągu obraz z nałożoną elektroniczną projekcją, możemy uznać, że poruszamy się w dalszym ciągu w iluzji. W iluzji, której my sami stajemy się jej uczestnikami. Co jednakże począć z faktem, kiedy spostrzegamy, że nasza osoba wewnątrz obrazu widzi coś innego niż my stojący przed nim? Widzi znacznie więcej. Dotyka tajemnicy, do której nie mamy dostępu. Stając wobec powoływanych przez artystę faktów musimy głęboko przewartościować swoje wyobrażenia o malarstwie i odejść od oglądu „byle jakiego”. Możemy wówczas skorzystać z projekcji i głęboko „zanurzyć” się w obraz, „którego nie ma”. W takim momencie należałoby wyłączyć prąd i pozostać w miejscu ciemności, by móc uporządkować własne odczucia. Jest to rodzaj retrospekcji. W tym wypadku – projekcji odwrotnej, skierowanej do naszej świadomość. Tylko wtedy możemy uczestniczyć w tych misternych konstrukcjach, gdzie ledwo zauważalne powidoki oferują znacznie więcej niż to, co jest widzialne.
Minimalistyczne zabiegi, dokonywane przez Lejmana, uświadamiają nam istnienie i odczuwanie innej, niezwykłej rzeczywistości. Jesteśmy w iluzji, w której malarstwo stanowi punkt wyjścia. Na tej bazie powstaje inna jakość artystycznej materii, łączącej optyczne złudzenie i fizyczne istnienie. Następuje zespolenie świata sztucznego z naturalnym. Powstaje medytacyjny teren, który wyznacza Lejman, stawiając pytanie o granice istnienia iluzji i prawdy, malarstwa, sztuki.
Ta zasada przenosi się również do wyjątkowego projektu Art in the Hospital in Europe (2002) gdzie dzieci, pacjenci szpitala, odnajdują i słyszą w przestrzeni sal, łazienek i korytarzy szpitalnych obrazy zwierząt dzięki projekcji filmów wideo. Iluzja obrazu zwierząt zostaje zestawiona z powierzchnią szpitalnych ścian i podłóg, stanowiąc początek aktywnego dialogu małych odbiorców ze sztuką Lejmana.
Wystawa w Galerii Białej pn. Ogród statystyczny jest prezentacją obrazów, również wykonanych bezpośrednio na ścianach galerii i projekcji wideo, w której ornament tworzony jest w oparciu o dane statystyczne, pojęcia rejestracji, transformacji i kontroli tłumu. Prace Maraton i Klimatyzacja są wynikiem pobytu stypendialnego artysty w Centrum Sztuki Location 1 w Nowym Jorku w okresie 2002/2003.
Jan Gryka
