UCHYLMY ŚCIANY

Otwarcie: 19.03.2021

Czynna do: 13.08.2021, w godz.: wt.-sob. 12.00-18.00

Dobrosław Bagiński, Tomasz Bielak, Wiktoria Bryczkowska, Bogna Burska, Katarzyna Cichoń, Katarzyna Hołda, Ilona Karauda, Marta Karłowicz, Barbara Kasprzycka, Karolina Komorowska, Paweł Matyszewski, Sofie Muller, Irena Nawrot, Paweł Nowak, Szymon Popielec, Horst Sagunski, Jadwiga Sawicka, Michał Stachyra, Kamil Stańczak, Mariusz Tarkawian, Grupa Twożywo, Jacek Wierzchoś, Henk Visch, Agata Zwierzyńska, kuratorka: Anna Nawrot

Uchylmy ściany tak jak inni uchylają kapelusze – to fragment tekstu Ryszarda Płazy (1959-98), który stał się mottem galerii na początku jej funkcjonowania. Wykorzystany cytat został użyty po raz pierwszy z okazji realizacji dwóch dużych wystaw Galerii Białej pn. BIAŁA – sztuka bez ścian w Katowicach i Krakowie w 1994 roku.

Obecna wystawa pt. Uchylmy ściany próbuje skonfrontować lęki i obawy z przeszłości z nadzieją, która jest motorem i sensem życiodajnych zmian. Uchylamy ściany, otwieramy drzwi i okna, wietrzymy magazyny, robimy wiosenne porządki w cieniu rocznej walki z pandemią, która wciąż uniemożliwia bezpośrednie relacje międzyludzkie. Społeczna izolacja stała się codziennością.

Ekspozycja zawiera wybór depozytów oraz darów artystek i artystów, zgromadzonych w galerii od ponad 35 lat jej funkcjonowania, a także pokaz prac premierowych, w tym kilka dedykowanych przestrzeni. Realizacje sprzed wielu lat okazały się profetyczne, dlatego przywołujemy je ponownie. Język sztuki w czasie pandemii zyskuje nowe znaczenie.

W każdej z przestrzeni wyodrębniono osobne wątki. W Sali Dolnej pojawiają się prace związane ze słowem, znakiem, symbolem i tekstem. W Sali Długiej tematyka wiąże się z cielesnością, przemijaniem, fizyczną kondycją człowieka, jego kruchością i delikatnością, opresją, przemocą i ograniczeniem. Sala Podwójna odwołuje się do nadmiaru rzeczy i porusza problem konsumpcjonizmu, ekologii, kwestii związanych ze środowiskiem i recyklingiem. W Patio zaś dominuje pustka i brak, które zyskują tutaj wymiar egzystencjalny.

Anna Nawrot

PATIO

Henk Visch
Noch einmal / Jeszcze raz, 1990, brąz, wys.101 cm
Was machen meine Hände/ Co robią moje ręce, 1993, rysunek
W wysokiej przestrzeni znajdują się dwa, niewielkich wymiarów, dzieła uznanego w świecie artysty holenderskiego Henka Vischa. Tworzą one metaforyczną opowieść o człowieku. Egzystencjalny i filozoficzny wymiar prac wzmocniony jest miejscem ekspozycji i jego skalą, które uzmysławiają ludzką samotność, niemoc i izolację.

SALA DOLNA

Tomasz Bielak
Bój się żyć, 2021, realizacja malarska na ścianie
Tytuł pracy i jej wizualne przedstawienie w bezpośredni sposób nawiązuje do stosowanych przez telewizyjne stacje informacyjne pasków, wyświetlanych w dolnej części ekranu. Paski te w założeniu zawierają najważniejsze informacje dnia tzw. hot newsy, choć ostatnio ograniczają się raczej wyłącznie do doniesień o charakterze zdecydowanie negatywnym. Ich ekspansywne działanie niepostrzeżenie odkłada się w podświadomości odbiorców, co w rezultacie powoduje nieuświadomione frustracje i lęki. Bój się żyć – to komunikat, który można by w zasadzie skompresować i pozbawić literackiej otoczki. Wyeksponowanie hasła w formie oplatającego filar czerwonego pasa podkreśla jego opresyjny charakter.

Irena Nawrot
Jak ćmy do światła, 2021, fotografia
W centrum kompozycji znajduje się fotografia analogowa z 1982 roku, która przedstawia autorkę wraz z jej bliźniaczą siostrą. Pozostałe fotografie to również zmultiplikowane wizerunki, ale wykonane współcześnie. Różnicą jest jedynie skala i wiek portretowanych kobiet. Dzieli je 39 lat i łączy bliska relacja.

Dobrosław Bagiński
Sztuka elektryczna, 1983, wydruk cyfrowy
Powiększony projekt katalogu do wystawy pt. Sztuka elektryczna, która odbyła się wiosną w Galerii BWA w Lublinie w 1983 roku. Kuratorem i pomysłodawcą wystawy był Dobrosław Bagiński. W wystawie i programie towarzyszącym brali udział: Dobrosław Bagiński, Tomasz Dobrzyński, Krystyna Kutyna, Grzegorz Olik, Zbigniew Warpechowski, Danuta Wierzbicka, Ewa Zarzycka oraz debiutanci Jan Gryka, Anna Nawrot, Irena Nawrot, Ryszard Płaza, Zbigniew Romańczuk i Jerzy Truszkowski. Sesja zdjęciowa z udziałem niektórych uczestników wystawy odbyła się na terenie posesji malarki Danuty Wierzbickiej na Albrechtówce w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą. Teksty umieszczone w dymkach są wybrane z większych wypowiedzi i zredagowane. Dotyczą refleksji sportretowanych osób na temat sztuki aktualnej, jej percepcji i znaczenia w tamtym, odległym dziś, czasie.

Grupa Twożywo
Herostrates, 2006, seria limitowanych plakatów
Zagłada, 2008, billboard
Grupa działała w latach 1998-2011 jako duet artystyczny w składzie Krzysztof Sidorek i Mariusz Libel. Projekt Herostrates był prezentowany w przestrzeni publicznej w wielu miastach w Polsce w czerwcu 2006 roku. Jest wizualizacją jednego z opowiadań Jeana Paula Sartre’a z cyklu Mur, który ciągle nie traci na aktualności. Druga ich praca to ostatni, oryginalny, archiwalny billboard, który powstał w ramach wystawy Remont generalny. W 2008 roku był eksponowany na nośnikach wielkoformatowych w centrum Lublina na ulicach Narutowicza, 3-go Maja i Lipowej. Artyści użyli słów: GŁADKA, ŁADNA, ROZKŁADANA z apokaliptycznym hasłem ZAGŁADA w obramowaniu, zbudowanym z pejzażu wielkomiejskiego. Po 13 latach od powstania praca ta zyskuje na sile przekazu w obliczu panującej epidemii.

Jadwiga Sawicka
Byt i styl, 2011, fotografie, unikatowy oryginalny plakat wystawy
Prezentowane prace pochodzą z wystawy, która odbyła się w Galerii Białej (2011). Wówczas artystka zaapelowała:
„Czy twoja wersalka jest twoją ekspresją? Czy wypowiadasz się za pomocą koloru zasłon? Czy wybór tapety podyktowany był wewnętrzną potrzebą powiedzenia światu czegoś bardzo osobistego? Ubierasz się zgodnie ze swoimi poglądami? A więc: twoje emocje, myśli, pragnienia chcą przybrać materialną formę; chcą być widziane.
Ale nie tędy droga! Te środki wyrazu cię zawiodą.
Wymogi mody, presja otoczenia i bezwład wynikający z okoliczności; (odziedziczone meble, podarowane wazony, terror sentymentalnych pamiątek i ograniczenia finansowe) sprawiają, że możesz znaleźć się w konflikcie: twój wygląd i twoje otoczenie mówią o tobie co innego niż myślisz i czujesz. Do wyrażenia myśli i emocji potrzebujesz sztuki. W skrócie: nie wybieraj obrazu, bo pasuje do zasłon. Niech obraz zadecyduje o wyborze kanapy, a muzyka, której słuchasz o tym, co nosisz. Niech twoje ulubione lektury mają wpływ na wybory życiowe i wybór kolorystyki w łazience.
Uwaga: konsekwentna realizacja powyższych zaleceń może cię przerazić. Ale czy nie warto zaryzykować?”

Katarzyna Cichoń i Michał Stachyra
Artyści do wynajęcia, 2009, wydruk cyfrowy
Praca ta jest główną częścią projektu zrealizowanego w ramach wystawy Kolekcja alternatywna. Sportretowana para wcieliła się w artystów do wynajęcia. Karykaturując powszechnie stosowane chwyty marketingowe realizują oni akcję reklamową swoich domniemanych usług. Praca ma formę planszy, w której kontekst seksualny istnieje w obecnej reklamie. Duet zwraca uwagę na komercyjny aspekt aktualnej sztuki. W kontekście Covid-19 artyści wizualni znaleźli się w grupie, która finansowo najbardziej odczuwa skutki epidemii.

SALA DŁUGA

Jacek Wierzchoś
Miejsce, 2010, druk cyfrowy
Fragment cyklu fotograficznego, który był prezentowany w ramach programu Młode Forum Sztuki Galerii Białej (2011). Artysta sesję fotograficzną zrealizował w salach operacyjnych szpitala. Czarno-białe fotografie są zapisem chwilowo nieczynnych miejsc. Szpital bez ludzi wygląda tajemniczo i nastrojowo poprzez niezwykłą grę światła i cienia. Widoki te wcale nie przypominają sytuacji, która dzieje się obecnie w szpitalach.

Horst Sagunski
Autoportrety, 1985, fotografia analogowa
Zestaw 9 fotografii czarno-białych pochodzi z pierwszej wystawy niemieckiego artysty w Galerii Białej (1985). Przedstawia akty męskie w różnorakich pozach, uzyskane poprzez efekt rozostrzenia w trakcie fotografowania.

Irena Nawrot
Anatomicum: Kwiaty, Dywan, Waga, Ręcznik, Umywalka, Nasze koszmary I-II, 2020, zestaw kolaży i obiektów
Realizację tworzą prace, których materiałem wyjściowym są ilustracje z albumów medycznych, wydanych współcześnie, przeznaczonych dla studentów nauk medycznych oraz fotografie z podręcznika dla dermatologów dr. Karla Zielera (Berlin i Wiedeń 1937). Zostały one wycięte po formie, sklejone lub zszyte. Całość uzupełniają obiekty z modelami anatomicznymi.

Bogna Burska
Recollections / Wspomnienia, 2012, fotografie, kadry filmowe
Praca składa się z 70 kadrów z filmów fabularnych z widocznym motywem krwi, śladem zbrodni, walki i przemocy. Była ona prezentowana w Galerii Białej na wystawie pt. Filmy (2012).

Sofie Muller
Movement of the heart / Poruszenie serca, 2021, rzeźby, brąz
Niepotrzebnie zanieczyszczamy piękne łono naszej matki ziemi, wyrywamy jej drzewa, by nakarmić naszą krótkowzroczną chciwość, zmieniając naszą urodzajną ziemię w jałową pustynię. – Dalajlama, „Opiekuńcze drzewo współzależności”, 1993
Międzynarodowy projekt, na który składa się seria 150 nowych rzeźb z brązu. Każde serce jest unikatowe, o innym kształcie, sygnowane i ma ukrytą intencję. Zapakowane jest w małą torebkę, opatrzoną pieczęcią, podpisem, datą i tytułem. Uczestnicy projektu: Geukens & De Vil (Antwerpia, Knokke-Heist – Belgia), Fox Jensen (Sydney – Australia, Auckland – Nowa Zelandia), Proyectos Monclova (Meksyk – Meksyk), Tardino6 (Baku – Azerbejdżan), Michaela Stock (Wiedeń – Austria), Gallery Maskara (Mumbaj – Indie), Palazzo Monti (Brescia – Włochy), Gallerie Italienne (Paryż – Francja), Martin Kudlek, (Kolonia – Niemcy), Galeria Biala (Lublin – Polska).
Sofie Muller zaprosiła wszystkie galerie, z którymi współpracowała, od Meksyku po Nową Zelandię, od Paryża po Wiedeń, do jednoczesnej prezentacji tego cyklu 21 marca 2021 r., pierwszego dnia wiosny – czas świętowania nowego życia i idealny moment, aby wysłać pozytywną wiadomość po roku walki z Covid-19.
Przymusowe zamknięcie może wywoływać uczucie niepokoju i rozpaczy. Aby zwalczyć te uczucia, Muller opracowała własny rytuał i wiosną zbierała kiełkujące cebulki. Często uzdrawianie i rozwój osobisty porównuje się do warstw cebuli, które można obierać warstwa po warstwie, aby dotrzeć do jej rdzenia – jest to dla artystki interesująca analogia. Na tych cebulkach wyryła małe intencje. Następnie wyrzeźbiła wokół nich serca w glinie lub wosku. Ostateczny kształt każdego serca jest wyjątkowy i zdeterminowany przez jej ówczesne emocje. We wrześniu Sofie Muller kontynuowała ten projekt podczas rezydencji artystycznej w Palazzo Monti w Brescii. Będąc w pobliżu, skorzystała z okazji, aby przeprowadzić obszerne badania nad szkicami anatomicznymi Leonarda Da Vinci i jego teoriami na temat ludzkiego serca. 500 lat później Muller pokornie podąża śladami Da Vinci, prowadząc własne badania na temat serca, uniwersalnego symbolu na całym świecie.
Jednocześnie pandemia zwiększyła globalną świadomość ekologiczną, co jest bardzo bliskie Muller. Z tego powodu postanawia zwiększyć świadomość problemu ponownego zalesiania, wspierając organizację non-profit „one tree planted (zasadzono jedno drzewo)”. Za jedną sprzedaną sztukę rzeźby posadzonych zostanie 50 nowych drzew.

Ekspozycja na jednej ścianie zawiera następujące prace:

Irena Nawrot
Femina, 2020, jedna ze 180 fotografii z tego cyklu
Jako w niebie, tak i na ziemi, 2021, fotografia
Prace przedstawiają chmury. Punktem odniesienia są motywy ikonograficzne, zaczerpnięte z malarstwa barokowego – w odniesieniu do ciała ludzkiego i jego przemijania.

Wiktoria Bryczkowska
praca z cyklu Ukamienowanie, 2015

Katarzyna Hołda
Lalka z Naczyniem, 2007, masa papierowa, drut, tkanina, sznurek lniany, masa fimo, medalik
Lalka Taniec Śmierci, 2009, masa papierowa, drut, tkanina, sznurek lniany, plakietki (akryl na drewnie i różyczki pasmanteryjne)
Taniec Śmierci, 2009, łańcuszek, druciki, plakietki (akryl na drewnie i różyczki pasmanteryjne)
Jedna z lalek trzyma naczynie w kształcie macicy – symbol życia i płodności. Tę samą symbolikę ma medalik z Matką Boską. Obie prace z motywem tańca śmierci zawierają symbole śmierci i płodności. Odnoszą się do ciągłego umierania i odradzania się życia.

Ilona Karauda (Oszust)
Talerze, 2008, olej na porcelanie
Zestaw 9 obrazów wykonanych bezpośrednio na talerzach, przedstawiający ludzkie organy,. Prace były prezentowane w ramach programu Młode Forum Sztuki Galerii Białej (2008).

Marta Karłowicz (Polkowska)
Przedmioty cielesne, 2008
Fragment cyklu obrazów przedstawiających części ludzkiego ciała typu: oczy, usta, palce, dłoń, nos i ucho, które zostały namalowane realistycznie na zużytych i zniszczonych kawałkach metali i przedmiotach. Tworzą dyskurs na temat degradacji przedmiotów i zmieniającej się kondycji ludzkiego ciała. Prace były prezentowane w ramach programu Młode Forum Sztuki Galerii Białej (2008). Oczy namalowane na żarówkach są częścią dyplomu artystycznego na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie (2009).

Barbara Kasprzycka
Komórka, 1999
Obraz pochodzi z wystawy indywidualnej (1999). Nawiązuje do „fizjologicznych map” ciała człowieka, naukowych i laboratoryjnych notatek.

Karolina Komorowska
Talerz, 2008, sklejka, akryl
Artystka maluje w skali 1:1 widoki przedmiotów użytku codziennego. Inspirują ją rzeczy przesiąknięte historią, które pieczołowicie i dokładnie odtwarza.

Paweł Matyszewski
Refleksje przyrodnicze, 2015, olej na płótnie
Praca pochodzi z wystawy Cudowne lata (2017). Artysta przedstawia fragment ludzkiego ciała, trudny do zidentyfikowania. Wskazuje na kruchość i delikatność podmiotu oraz na niemożność zdefiniowania jego granic.

Paweł Nowak
Formy serc, 2012, szkło
Przezroczyste modele szklanych serc zostały umieszczone na cienkich prętach na wysokości ludzkich piersi. Artysta opowiada o ludzkiej egzystencji w aspekcie jej kruchości i delikatności. Prace pochodzą z wystawy Transfuzja (2013).

Kamil Stańczak
Okazy, 2014, akryl na talerzach tekturowych
Kolekcja wybranych 5 szarych talerzy przedstawia krwiste struktury o zagadkowym pochodzeniu. Prace zrealizowane w ramach wystawy indywidualnej Organika (2014).

SALA PODWÓJNA

Agata Zwierzyńska
Morze martwe, 2021, obiekty, plastik
Prace przestrzenne powstały w oparciu o zużyte plastikowe opakowania. Autorka nawiązuje w bezpośredni sposób do ich nadmiaru, które szczególnie zanieczyszczają morza i oceany, nieodwracalnie niszcząc środowisko. Stąd tytuł całego cyklu oraz formy, które przedstawiają meduzy, koralowce i inne morskie formy organiczne.

Szymon Popielec
Narośla, 2021, obiekty, materiały różne
Prace składają się z setek drobnych gotowych przedmiotów typu: zabawki, figurki, śruby, klocki, broszki, elementy metalowe, plastikowe i drewniane. Z ich połączenia bądź ułożenia powstają hybrydy oraz wyodrębnione miejsca pełne różnorakich skojarzeń w surrealistycznym klimacie.

Mariusz Tarkawian
Walc, 2021, realizacja rysunkowa na ścianie
Artysta od kilku lat tworzy sukcesywnie monumentalną realizację w korytarzu galerii, który łączy poszczególne sale wystawowe. Tym razem rysunek wykonany jest białą farbą i markerem na czarnej ścianie Sali Podwójnej. Wyodrębniona postać kobieca dominuje na zagęszczonym tle, w którym kłębią się ludzkie postacie, świat fauny i flory. Praca pełna jest wizualnych zagadek, niesamowitych połączeń różnych światów i wymiarów.