JAROSŁAW PERSZKO …i czterdziestu rozbójników

Otwarcie: 17.02.2023, godz.: 18.00

Czynna do: 31.03.2023, w godz.: WT-SOB 12.00-18.00

„Krok”, jedna z pierwszych neonowych prac Jarosława Perszko, rzeźbiarza, autora instalacji i działań performatywnych, powstała dla Parku Rzeźby przy Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku w 2016 roku. Od tej pory medium to, zdawałoby się diametralnie oderwane od artystycznego rodowodu Perszko, stanowi przedłużenie jego twórczych odpowiedzi na pytania o naturę obiektu artystycznego – wytworu spełniającego się w procesie zarówno powstawania, jak i istnienia. Światło neonu jako medium, choć efemeryczne i niematerialne na tle przeważających wcześniej prac w kamieniu i metalach, rozwija te same zagadnienia transformacji i procesualności, co jego dotychczasowe odlewanie czy wykuwanie rzeźby. Wydaje się jednak, że artysta ignoruje ten powierzchowny, estetyczny powód popularności lamp neonowych we współczesnym designie, przesuwając jego działanie w kierunku nośnika świetlnego performansu.

Instalacją „Trzy Gracje” w orońskiej Oranżerii z początku 2022 roku artysta rozpoczął cykl monumentalnych site-specific, w których dokonuje recyklingu użytych w niej 24 lamp i towarzyszących im podzespołów. To istotnie z punktu widzenia inauguracji tamtejszej wystawy w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, która zbiegła się w czasie z wybuchem wojny na Ukrainie. Sens ówczesnego pokazu zyskał nieoczekiwany, choć wstrząsający kontekst, trudny do zignorowania wobec pierwotnej intencji pracy. Być może to stało się powodem, dla którego lampy konstruujące „Trzy Gracje” w rękach artysty zyskują postać relikwii, ubierane jedynie w kolejne odsłony („Uśpione Trzy Gracje”, Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2022; „Tańczący Tytani”, Daugavpils Mark Rothko Art Centre, Litwa, 2022).

Realizowane przez Perszko instalacje site-specific z użyciem neonów nie tylko poszerzają jego koncepcję materialności i procesualności obiektu artystycznego, lecz także zachowują ciągłość opowieści o kondycji ludzkiej w dobie wielkiego sprawdzianu człowieczeństwa. Najnowsza koncepcja, dedykowana przestrzeni Galerii Białej w Lublinie stanowi kolejny rozdział owej narracji, w której światło zyskuje skalę totalną, ucieleśniając jednocześnie miarę człowieka.

Dorota Perszko-Sosnowska

Jarosław Perszko tworzy głównie rzeźby, obiekty i instalacje, które w metaforyczny sposób nawiązują do kruchości i przemijalności ludzkiej egzystencji i świata natury. W swojej praktyce artystycznej eksperymentuje ze szkłem, światłem, metalem, kamieniem i delikatnymi materiami, tworząc minimalistyczne formy, nasycone metafizyką. Artysta mieszka w Hajnówce i pracuje na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej.

ZAPOWIEDŹ WYSTAWY:

Napisy: kliknij przycisk na pasku wyświetlania CC i wybierz Polski
Audiodeskrypcja filmu/audiowstęp:
[Film Kaufman Kruchości i Perszko i czterdziestu rozbójników to zwiastun wystawy wyreżyserowana przez Marcina Studzińskiego. Zaczyna się od animacji. Na białym tle szare logo Centrum Kultury w Lublinie w lewym dolnym rogu i falujące przerywane linie przez cały ekran. Cały film pokazuje montaż wielkoformatowych form papierowych i rurek emitujących czerwone światło. W pierwszej części artysta Włodko Kaufman zgniata papier i formuje go w odpowiednie kształty, wykorzystując do tego także przezroczystą taśmę klejącą. Pokazane są zbliżenia na strukturę papieru z różnych perspektyw. Artysta wchodzi po drabinie i przyczepia formy do sufitu. W drugiej części Jarosław Perszko stoi przed swoją instalacją złożoną z rurek emitujących czerwone światło i opowiada o niej. Rurki złączone ze sobą po ukosie tworzą zygzakowatą linię. Zbliżenia na detale. Na tle tej instalacji pokazują się szare poziome paski z białymi napisami: Jarosław Perszko – … i czterdziestu rozbójników / Włodko Kaufman – Kruchości / wernisaż siedemnastego lutego dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku, piątek, godzina osiemnasta / Galeria Biała / Centrum Kultury w Lublinie | ulica Peowiaków dwanaście. Ostatni czarny kadr i na środku białe napisy na szarych paskach: wideo/montaż: Marcin Studziński i mniejszymi literami pod spodem muzyka: Margareta Kroskantry. Na końcu białe logo galerii na czarnym tle.]

FILM Z WYSTAWY:

Napisy: kliknij przycisk na pasku wyświetlania CC i wybierz Polski
Audiodeskrypcja filmu/audiowstęp:
[Film Kaufman Kruchości Perszko …i czterdziestu rozbójników to relacja z wystawy wyreżyserowana przez Marcina Studzińskiego. Zaczyna się od animacji. Na białym tle szare logo Centrum Kultury w Lublinie w lewym dolnym rogu i falujące przerywane linie przez cały ekran. Pierwszy kadr pokazuje od lewej: Włodko Kaufmana, kuratorkę Annę Nawrot i Jarosława Perszko podczas otwarcia wystawy. Kuratorka wypowiada się do mikrofonu. W międzyczasie ujęcia widzów, którzy nagrywają filmiki i stoją uważnie słuchając. Następnie Włodko Kaufman przy mikrofonie opowiada o swojej pracy artystycznej. Zbliżenie na formę papierową przytwierdzoną do ściany przypominającą postać Chrystusa na Krzyżu. W lewym dolnym rogu pojawia się biały napis Włodko Kaufman Kruchości. Przejście do Sali Dolnej. Kaufman wygładza i dociska czarny papier do granatowej ściany. Następnie zrywa go zwijając jednocześnie w formę przypominającą ludzką postać. Na ścianie po zdartym papierze pozostają białe kropki przypominające gwiazdy na niebie. Zbliżenie na białe kropki. Kolejny kadr przedstawia publiczność zwiedzającą wystawę. Wielkoformatowe formy papierowe przywieszone są do sufitu w różnych odstępach. Sprawiają, że ich wizualność nabiera dramatycznego wydźwięku. Ludzie chodzą, przyglądają się, rozmawiają, robią zdjęcia. Powrót do patio. Do mikrofonu wypowiada się Jarosław Perszko. W tym czasie znowu ujęcia widzów. Czarny kadr i na środku plama świetlna koloru niebieskiego. Wyostrzenie obrazu. Pojawia się zarys trumny, od której bije neonowe niebieskie światło. W lewym dolnym rogu napis Jarosław Perszko …i czterdziestu rozbójników. Widok z boku na drewnianą trumnę. Za nią czwórka rozmawiających osób. Zbliżenie na instalację znajdującą się w trumnie złożoną z rurek emitujących neonowe niebieskie światło. Całość przypomina ludzki szkielet. Szybkie, krótkie ujęcia ludzi przechodzących obok, przyglądających się instalacji. Sala Czarna. Na tle instalacji złożonej z rurek emitujących czerwone neonowe światło pojawiają się sylwetki dwóch osób. Rurki złączone ze sobą po ukosie tworzą zygzakowatą linię, zawieszone są na sznurku, który jest przyczepiony do sufitu. Całość przypomina krwioobieg. Przed instalacją na podłodze duży, czarny, prostokątny podest. Kamera zbliża się do pomieszczenia, w którym zamontowana jest praca. Przed nią przechodzą ludzie. Dwójka osób odwróconych tyłem, dyskutują. Jedna osoba porusza palcem prezentując coś. Pełne kadry pokazujące widzów przyglądających się instalacji. Zbliżenia na detale. Ujęcie ludzi odwróconych tyłem i bokiem oraz artysty Jarosława Perszko zwróconego ku nim na tle instalacji. Rozmawiają. Pojawia się czarny ekran przyczepiony do ściany za pomocą sznurków. W ekranie odbijają się rurki emitujące czerwone neonowe światło, które zlewają się tworząc animacje. Kolejny kadr to instalacja pokazana z oddali oraz pojawiające się na jej tle sylwetki osób. Przejście na korytarz. Na suficie czarno-białe rysunki papierowych form i instalacji. Zbliżenia na szczegóły. Ostatni rozmazany kadr z osobami na tle instalacji. W dolnej części pojawiają się białe napisy: Włodko Kaufman Kruchości / Jarosław Perszko …i czterdziestu rozbójników / wystawy czynne wtorek-sobota, w godzinach od dwunastej do osiemnastej / Galeria Biała | Centrum Kultury w Lublinie | ulica Peowiaków dwanaście. Na końcu białe logo galerii na czarnym tle.]