PAWEŁ NOWAK Transfusion

Otwarcie: 15.02.2013, godz.: 18.00

Czynna do: 8.03.2013, w godz.: pon.-pt. 11.00-17.00, sob. 12.00-16.00

Szklane serca II

Paweł Nowak przez wiele lat tworzył woskowe obrazy, obiekty i instalacje – organiczne konstrukcje do oglądania, wąchania i dotykania. Pracowicie nakrapiał woskiem fraktalne mapy pełne bruzd, wgłębień i wypukłości. Świecące wibrujące powierzchnie, pachnące woskiem, wykorzystujące światło, nieodparcie kojarzyły się z jakimś duchowym mistycyzmem, szeroko pojętą religijnością. Choć abstrakcyjne, bliskie były symbolice życia.

Kilka lat temu, nastąpił radykalny zwrot: artysta porzucił woskowe struktury na rzecz malarstwa. Obrazy o niewielkich formatach, uzupełnione o filmy video, fotografie i obiekty tworzą bardzo prywatny mikrokosmos sytuujący się w nurcie tradycji ekspresyjnej abstrakcji i poetyckiej symboliki. Najpierw intuicyjnie, a potem coraz bardziej świadomie, szukał biologicznych znaków i symboli, zafascynowany rysunkami i schematami prezentującymi ciało człowieka w podręcznikach biologii. Projekty takie jak Chory obiekt nawiązujący do wirusa, który zaatakował zespoły kasztanowców w całej Europie, Wschody i Zachody przedstawiający dwa pulsujące serca, seria Akt będąca zarówno aktem twórczym jak i bezpośrednio odnosząca się do ludzkiego ciała – są przykładami mierzenia się z nową tematyką i próbą stworzenia nowej poetyki – tym razem bardzo bliskiej człowieka.

Paweł Nowak opowiada o miłości i seksie. Wśród abstrakcyjnych plam pojawiają się niemal realistyczne wizerunki żony i autoportrety artysty. Ich cielesność podkreślają użyte materiały i kolory kojarzące się z plamami krwi czy płynami ludzkiego ciała. Autor eksperymentuje, używając do malowania wosku, oleju, parafiny czy bejcy. Posługuje się pastelową kolorystyką, często różem – nawiązując do koloru miłości, skóry ludzkiego ciała, kobiecości, ale też kiczowatości. Niektóre z obrazów wyglądają na częściowo zniszczone, zalane, poplamione. Zostały poddane procesowi upływającego czasu, są częścią codziennego życia.

Namacalne, dotykalne niewielkie obrazki, tworzone dzień po dniu cykle, zapełniają ściany galerii dając poczucie kameralności i intymności. Mamy wrażenie, że znajdujemy się wewnątrz pozbawionego skóry ciała i przyglądamy się jego wewnętrznym organom.

Z cyklami malarskimi łączy się las szklanych serc. Przezroczyste modele umieszczone na cienkich prętach kołyszą się w przestrzeni na wysokości naszych piersi. Tworzą instalację pełną przecinających się powierzchni i odbić światła. Zostały przez artystę wypreparowane z fizycznego ciała i zamienione w twarde choć kruche bańki. Ciała zniknęły, pozostały serca.

Paweł Nowak w poetycki, romantyczny sposób opowiada o ludzkiej egzystencji. Praca Transfuzja nieodparcie przywodzi na myśl film Szklane serce Wernera Herzoga. „Właściwie ta sterylna przejrzystość trwoży. Gra ulotnych refleksów i kruchości raczej onieśmiela. Osnute gigantycznym kokonem metafor i znaczeń serce nieodmiennie pozostaje symbolem tego, co najcenniejsze, najbardziej żywe i najbardziej intymne. Tu jednak jest nieruchome, bezosobowe, zwielokrotnione i czekające – jak projekt, zadanie – do konkretyzacji.” [Sławomir Marzec, Morfologia uczuć, Exit, 2012] Anonimowe istnienia zbudowane z podobnych sobie cielesnych elementów, jednak o różnych biologicznych genotypach i różnych numerach, jakie nadano im, aby ułatwić funkcjonowanie w obywatelskim społeczeństwie – oto czym jesteśmy. Paweł Nowak przekształca elementy naszych ciał, separuje je od siebie, wywleka wnętrzności, odziera ze skóry, wywraca wnętrzem na zewnątrz. Optymizm młodzieńczych woskowych dzieł przekształca się w coś może nie do końca pesymistycznego, ale na pewno nieokreślonego. Autor opowiada wizualnie o granicach, determinantach, kruchości.

Artyści postrzegani są jako jednostki mające większą możliwość penetracji form wiedzy nieracjonalnej, intuicyjnej, doświadczenia, a zwłaszcza wyobraźni; jako że są odseparowani od struktur władzy, są mniej podatni na wpływ masowej mentalności. Subiektywność została skonstruowana jako siła wzmacniająca intuicyjną i emocjonalną wiedzę w opozycji do kultury masowej i przynosząca wolność. Artysta kreuje historię, która nie jest sekwencją politycznych czy społecznych zdarzeń, ale raczej zbiorem interpretacji, aktywności i nie determinujących relacji. Takim artystą „osobnym” jest Paweł Nowak tworzący bardzo indywidualną, nie poddaną żadnym modom ani wpływom sztukę, opowiadający o podstawowych wartościach naszej egzystencji – o miłości i kruchości życia.

Eulalia Domanowska

Paweł Nowak urodził się w 1965 roku. W latach 1985-90 studiował na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Dyplom z grafiki warsztatowej zrealizował u prof. Rafała Strenta, aneks z malarstwa u prof. Jerzego Tchórzewskiego. Od 1989 roku pracuje na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Grafiki, gdzie obecnie prowadzi pracownię malarstwa. Od 2005 roku jest kierownikiem Katedry Malarstwa i Rysunku w ASP w Warszawie na Wydziale Grafiki. Również od 2005 prowadzi pracownię rysunku w Polsko Japońskiej Wyższej Szkole Technik Komputerowych. Obecnie pełni funkcję prorektora ds. artystycznych, naukowych i współpracy zewnętrznej w ASP w Warszawie. Z jego inicjatywy powstała galeria Salon Akademii w Warszawie, którą kieruje od 3 lat. Autor wystaw indywidualnych m.in. w Galerii Dziekanka (1990) i w Galerii Test (1991) w Warszawie, Galerie Gleditsch 45 w Berlinie (1991,1993, 1994), w Galerii Rzeźby Kuchnia w Warszawie (1997, 1998, 2000), Galerie Obrist w Essen (2000, 2002), Galerii Koło w Gdańsku (2002), w Galerii XXI w Warszawie (2004, 2009, 2012). Brał udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych m.in.: Künstler der Akademie in Warschau w Ludwigshafen (1992), Dystans w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku (1994), Is art necessary, and if so, why? w Instytucie Polskim w Sztokholmie (1996), Dziewięć kwadratów dla Białej w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku (1997), 6 + 6 w Galerii Amfilada w Szczecinie (1998), Inter-viso w Ateliers RLBQ w Marsylii (1999), Miejsce na ziemi w galerii ZPAP w Warszawie (2000), Postawy w Muzeum Narodowym w Szczecinie (2004), Oblicza rysunku w Centrum Grafiki i Rysunku w Kaliszu (2008), Oblicza rysunku 2 w Centrum Olimpijskim w Warszawie (2011).